System działający od maja 2001 roku, pozwala kojarzyć anonimowe polskie rodziny ze Wschodu z naszymi gminami, które deklarują możliwość przyjęcia rodaków. W bazie danych znajdują się gminy, mogące zaoferować reptriantom odpowiednie warunki do osiedlenia się, a także dane osób, które otrzymały od konsula przyrzeczenie wydania wizy repatriacyjnej.

W celu uzyskania wizy repatriacyjnej osoba polskiego pochodzenia musi oczywiście spełnić określone warunki. Należy w odpowiednim konsulacie złożyć wniosek wraz z właściwymi dokumentami, potwierdzającymi polską narodowość. Następnie konsul RP w trakcie rozmowy z kandydatem na repatrianta ustala, czy złożone oświadczenie o posiadaniu polskiego pochodzenia jest zgodne z prawdą. Opinia konsula wraz z wnioskiem jest przekazywana do Prezesa Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców, w celu uzyskania zgody na wydanie wizy repatriacyjnej. Osoby posiadające taką wizę, nabywają polskie obywatelstwo z chwilą przekroczenia granicy.

System Rodak ułatwia wyszukiwanie przez gminy osób, które chciałyby wrócić do kraju, a nie mają perspektyw na zdobycie samodzielnego mieszkania i źródeł utrzymania w Polsce. Gmina ma dwie możliwości – może zaprosić konkretną osobę bądź wystosować ogólne zaproszenie.

Według informacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, gminy, które są zainteresowane pomocą bez imiennego określania jej adresata, powinny podjąć w tej sprawie stosowną uchwałę. Wraz ze specjalną ankietą, należy przesłać ją za pośrednictwem wojewody, do ministra spraw wewnętrznych.

Nasze miasto również zaangażowało się w tę akcję i do tej pory udzieliło wsparcia dwóm rodzinom – z Kazachstanu i Uzbekistanu. Ich członkowie znaleźli w mieście pracę i rozpoczęli nowe życie. Kilka miesięcy temu Rada Miasta podjęła uchwałę o pomocy dla kolejnych repatriantów z byłego ZSRR. Otrzymają oni od miasta pieniądze na bilety powrotne i inne wydatki (ok. 5 tys. zł.). Miasto zapewni powracającym źródło utrzymania na okres nie krótszy niż 12 miesięcy, a zamieszkają w przeznaczonym na ten cel lokalu w Rowniu. Zostanie on wyremontowany i wyposażony w niezbędny sprzęt gospodarstwa domowego. Łączna kwota sprowadzenia i zaopatrzenia repatriantów wyniesie 145 tys. zł.

Gminy, które udzielą wysiedlonym rodakom wsparcia w postaci pokrycia kosztów związanych z remontem lub adaptacją lokalu mieszkalnego, mogą otrzymać od wojewody zwrot tych kosztów. Muszą być one jednak odpowiednio udokumentowane i uzasadnione. Ponadto, jeśli gmina zapewni repatriantom mieszkanie z zasobów komunalnych, przy spełnieniu dodatkowych warunków, otrzyma dotację celową z budżetu państwa. Zgodnie z wyznacznikami MSWiA, kwota udzielonej pomocy nie może przekroczyć równowartości iloczynu dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia oraz liczby członków najbliższej rodziny repatrianta. Ola Kowol