Ikona (gr. εικων, eikón oznaczające obraz) – obraz sakralny, powstały w kręgu kultury bizantyńskiej wyobrażający postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne lub liturgiczno-symboliczne. Charakterystyczna dla chrześcijańskich Kościołów wschodnich, w tym prawosławnego i greckokatolickiego. W Bizancjum sensu sztuki upatrywano w pięknie. Kanon zakładał malowanie czystymi kolorami (nigdy nie mieszano barw) i używanie w dużych ilościach pozłoty. Barwa była traktowana jako tak samo ważna jak słowo, a ponieważ każde z nich ma znaczenie, również barwy przekładano na język symboli, który nadawał kolorom ściśle określone znaczenie:

• Złoto symbolizowało świętość, oddanie czci, nieśmiertelność, Bożą chwałę.
• Purpura: władzę i bogactwo.
• Czerwień oznaczała życie, krew, piękno i czystość.
• Bielą przedstawiano Boskość, czystość i niewinność.
• Niebieski oddawał niebo, ale też duchowość i mistycyzm.
• Zielony: życie, wieczną młodość, płodność, wewnętrzne bogactwo.
• Brąz był symbolem ziemi, materii, ubóstwa.

Bizantyńska symbolika koloru została przyjęta na Rusi, ale barwy, osadzone w narodowej tradycji, stały się tam bardziej żywe i jasne. Ikona nie jest zwykłym obrazem religijnym. Malowanie ikon było czynnością świętą. Ikona, która powstawała w klasztorach Starej Rusi, malowana przez uprzywilejowanych mnichów, była emanacją bóstwa, które prowadziło rękę twórcy. Zrodzona w modlitwie, wymagała przed przystąpieniem do pracy specjalnych postów, powstawała w postawie klęczącej autora. Ikony mają za zadanie pogłębiać życie duchowe, wprowadzać do modlitwy. Anonimowy autor ikony miał pomóc podążać we właściwym kierunku. Modlitwa przed ikoną związana jest z określonym rytuałem: przy zapalonych świecach wierni kłaniają się przed ikonami, całują je. Ikona pełni ważną rolę w kulcie kościołów wschodnich, jest ona przedstawieniem świętego, jego uosobieniem i reprezentacją. Zapewniała łączność ze świętym, pośredniczyła w modlitwie. Uważa się, że jest on obecny w danym miejscu właśnie dzięki ikonie.

Czyste kolory używane do malowania, złocenia w płomieniu świec nabierają szczególnego blasku. Ogień świecy jest symbolem wzniesienie duszy do Boga. Pokłon przypomina o tym, że nie tylko dusza, ale i ciało powinno uczestniczyć w modlitwie. Otrzymane od Boga nie jest czymś gorszym od umysłu i ma prawo na równi brać udział w rozmowie z Bogiem. W związku ze świętością ikony nie mogła ona być przedmiotem handlu czy zarobkowania, które z punktu widzenia człowieka wierzącego było traktowane jako grzech.

Nina Kontny-Łomozik - absolwentka Wydziału Artystycznego w Cieszynie, Uniwersytet Śląski w Katowicach. Dyplom z wyróżnieniem w pracowni malarstwa u Prof. Jagody Adamus i dr hab. Adama Molendy. Zajmuje się również rzeźbą, ceramiką artystyczną, a także rysunkiem (fakultet z rysunku w pracowni Prof. Małgorzaty Łuszczak). Wykonuje renowacje obrazów i mebli. Prowadzi warsztaty plastyczne dla dzieci, młodzieży i dorosłych w Miejskim Ośrodku Kultury w Żorach. Organizuje wystawy, konkursy, happeningi i prelekcje z historii sztuki w Galerii Na Starówce. Bierze udział w życiu artystycznym, uczestnicząc w wystawach zbiorowych ogólnopolskich. Uczestniczka wystaw:

• “Trzy (g)RACJE – razem w pracy i na wystawie” – Wystawa z Marzeną Kuczerą i Emilią Wąż, Rybnik 2011
• “W kręgu ikony” – wystawa indywidualna, Pawłowice 2011
• galeria „Klatka” Uniwersytet Śląski w Cieszynie
• Miejski Ośrodek Kultury: Bielsko-Biała, Żory, Czeladź, Katowice
• Wystawa Żorskich Twórców „Ślad naszych pasji”, Galeria „Na Starówce” w Żorach
• wystawa pokonkursowa w ramach Ogólnopolskiego Konkursu im. Vincenta van Gogha, Galeria Elektrowni, Rybnik
• 2010 udział w Plenerze Żorskim
• Grudzień 2010 – wystawa zbiorowa w ramach programu „Dialog” Bielsko-Biała Galeria Włókniarz

Kontakt: tel. 516 272 036; e-mail: ninakontny.lomozik@gmail.com