Na trop historycznego odkrycia, muzealnicy wpadli, przeglądając Sohrauer Stadtblatt ze stycznia 1940 roku. Gazeta ta publikowana była od lat 80. XIX wieku. Egzemplarze, które obowiązkowo wysyłane były do biblioteki wojewódzkiej we Wrocławiu, zostały w ubiegłym roku wydane w formie elektronicznej i dostępne są w bibliotece cyfrowej. W statystykach publikowanych każdego roku przez gazetę, Tomasz Górecki, pracownik Muzeum, przeczytał, że ofiar działań wojennych w Żorach w 1939 roku było 19 – wojskowych i cywilów. Aby potwierdzić tę informację, T. Górecki przeszukał księgi Urzędu Stanu Cywilnego. - Skoro gazeta miała takie informacje, to wbrew temu, co dotąd mówiono nam w Urzędzie, w archiwum musiały zachować się wpisy z 1939 roku. I rzeczywiście, znaleźliśmy akta - mówi.

Dotarcia do informacji o zabitych nie ułatwiał fakt późniejszego spisywania aktów zgonu. - We wrześniu ich nie spisywano – był za duży zamęt. Dopiero na początku października, ze szpitala zaczęły spływać do Urzędu Stanu Cywilnego dane o zgonach – wyjaśnia Tomasz Górecki. Wpisy zawarte w księgach potwierdziły informacje o 19 ofiarach pierwszego dnia wojny w Żorach. - Znamy nazwiska kilkunastu z nich. Pracujemy nad ustaleniem tożsamości pozostałych. Światło dzienne ujrzał także, nieznany dotąd akt zgonu podporucznika rezerwy Władysława Pawlikowskiego, dziś patrona jednego z żorskich osiedli.

Kolejnym niezwykłym odkryciem był też akt zgonu podporucznika Juliana Mikosia. - Do tej pory uważano, że w Żorach poległ tylko jeden oficer. Teraz doszliśmy do informacji o drugim oficerze, o którym nie wspominają dotąd żadne żorskie dokumenty – mówi T. Górecki. O Julianie Mikosiu, pracownicy Działu Historii i Kultury Regionu mogą na razie powiedzieć tylko tyle, że urodził się pod Tarnowem i mieszkał w Rybniku. Służbę wojskową odbywał w 4 Pułku Strzelców Podhalańskich, w tej samej jednostce, co ppor. Pawlikowski. Akt zgonu, 70 lat temu odebrała jego żona. - Będziemy pisać wniosek o wgląd do jego teczki osobowej w Centralnym Archiwum Wojskowym – zapowiada T. Górecki. Patrycja Cieślak, zdj. ak, arch. Muzeum

Akt zgonu ppor. Władysława Pawlikowskiego

Akt zgonu ppor. Juliana Mikosia

statystyka w Sohrauer Stadtblatt ze stycznia 1940 roku. Notatka o 19 ofiarach działań wojennych 1 września zaznaczona na żółto