Pieniądze zastępcze wydawano na Górnym Śląsku w okresach kryzysu, a proceder ten wzrósł po wybuchu I Wojny Światowej. Niektóre banknoty namiastkowe wydane w pierwszych latach emisji, miały postać zwykłego kawałka kartonu z tłoczoną pieczęcią, opatrzonego takimi informacjami, jak nazwa wydawcy, nominał i czas obowiązywania jako pełnoprawnego środka płatniczego. Grafiki zamieszczane na pieniądzach najczęściej przedstawiały charakterystyczne dla danego miasta budynki, ale także wydarzenia historyczne czy treści propagandowe. Żorskie Muzeum posiada również takie, na których uwieczniono scenki obyczajowe. Na banknotach wydanych dla miasta Wałbrzych w 1920 roku, zarejestrowanych w archiwum pod numerami MŻo/41-12 i MŻo/41-13 o nominałach odpowiednio 25 i 50 pfennigów, widzimy sześcioro bosych, pracujących mężczyzn bez koszulek. W górnej części awersu umieszczono duży napis: Notgeld der Stadt Waldenburg i. Schl., w środku dąb - herb miasta, a po jego obu stronach symbole nominału. Na dole napisane jest miejsce i data wydania: Waldenburg i./Schl., d. 1 Februar.1920, Der Magistrat. W dolnej części znajduje się informacja o ważności kuponu: Gűltig bis 1 Monat nach Aufforberung. Na rewersie, nad obrazkiem, w prawym górnym rogu są symbole nominału. Powyżej i poniżej rysunku umieszczono sentencje, podkreślające role pracy: Arbeit ist die Quelle allen Reichtums oraz Ohne Arbeit gehen Land und Volk zugrumde. Banknoty wykonała głogowska drukarnia Flemming-Wiskott A-g Glogau.

Podobnie akcenty społeczne umieszczono na eksponacie o numerze MŻo/66-1. Pieniądz z Głogowa z 1920 roku o nominale 1 pfenniga posiada rysunki na obydwóch stronach. Na awersie w środkowej części widnieje symbol nominału 1. Po obu jego stronach są ryciny przedstawiające mężczyzn, pracujących m. in. na polu uprawnym, powyżej napis: Notgeld der Stadt Glogau. Poniżej wydrukowano informację o dacie ważności: Gűltig bis 31. Dezember 1920 i numer seryjny: Reihe V nr 107507. Na rewersie zamieszczono rycinę obrazującą płynący parowiec, w rogu symbol nominału. Banknot wyprodukowała drukarnia Carl Flemming AG. Glogau u. Berlin.

Obydwa okazy zakupiono w antykwariacie dla Miejskiego Ośrodka Kultury w związku z organizowaną wystawą z okazji 725-lecia Żor. Uchwałą Zarządu Miasta z 2001 roku, przekazane zostały dla utworzonego Muzeum Miejskiego.

Przypomnijmy – projekt cyfryzacji eksponatów Działu Historii i Kultury Regionu to odpowiedź na potrzebę rozwinięcia i uzupełnienia rzeczywistej wystawy stałej, zrealizowanej w pomieszczeniach Muzeum pod nazwą "Nasza Tożsamość". Ze względu na brak technicznej możliwości przedstawienia pewnych treści merytorycznych i zaprezentowania wszystkich cennych okazów będących w posiadaniu Muzeum, zainicjowano projekt, polegający na stworzeniu wirtualnej wystawy. Bazuje ona na realnej ekspozycji przestrzennej. Twórcy pomysłu zbudowali stronę internetową, opartą o otwartym interfejs, na której zamieszczane są cyfrowe wizerunki eksponatów, opatrzone merytorycznym opisem. Zawartość witryny tworzy swoisty leksykon wiedzy o charakterze popularnonaukowym na temat tożsamości żorzan jako mieszkańców Górnego Śląska pod względem historycznym i etnicznym. Dostęp do strony jest powszechny i nieodpłatny, dzięki czemu każdy zainteresowany może w sposób wirtualny zwiedzić i obejrzeć muzealną wystawę. W jej skład wchodzi sześć ekspozycji tematycznych: "Komora", "Kuchnia", "Nasze M-4", "Zwierciadło czasu", "Gabinet burmistrza" i "Szuflandia". To właśnie ta ostatnia zostanie rozbudowana w ramach drugiego etapu projektu "Nasza Tożsamość" o takie grupy eksponatów, jak wspomniane już banknoty namiastkowe, pocztówki (od końca XIX wieku do dziś – ok. 130 szt.), zdjęcia (przede wszystkich przedstawiające koszary II Dywizjonu 23. Pułku Artylerii Lekkiej Wojska Polskiego – ok. 25 szt.) oraz archiwalia (dokumentacje urzędowe i sądowe – ok. 50 szt.). W pierwszej edycji przedsięwzięcia procesowi digitalizacji poddano około 300 okazów pochodzących ze zbiorów Muzeum.

Program realizowany jest w ramach projektu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego "Kultura cyfrowa" przez żorską Fundację "Sztuka" we współpracy i partnerstwie Muzeum Miejskiego.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. (pc-s)

Więcej na stronie: naszatozsamosc.pl