Miejsce w Żorach – dworzec kolejowy, zostało wybrane nieprzypadkowo. Budynek dworca był świadkiem dramatycznych wydarzeń sprzed stu lat. Już w chwili wybuchu III powstania w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku dworzec został zajęty przez pododdział powstańczy z batalionu dowodzonego przez Nikodema Sobika. Reszta batalionu zajmowała miasto i rozbrajała posterunek policji plebiscytowej. Linie kolejowe dla powstańców miały znaczenie strategiczne. Dzięki nim powstańcze oddziały mogły się szybko przemieszczać, poruszały się nimi także powstańcze pociągi pancerne, które wspierały powstańczą piechotę. Równie ważne było zaopatrzenie oddziałów w żywność i amunicję, z Żor na powstańczy front wysyłał je Wojskowy Zakład Gospodarczy nr 2, zaś pociągami do Żor trafiali ranni do powstańczego szpitala, zorganizowanego w Żorach przez kolumnę sanitarną Grupy Południe. Stacja kolejowa była zatem miejscem strategicznym. Przez całe powstanie stacjonował tu silny posterunek wydzielony z 1 kompanii wartowniczej, zaś w lipcu 1921 roku, po zakończeniu walk i uroczystej defiladzie żorskiego pułku powstańczego na rynku, powstańcze oddziały wyruszyły stąd do Dziedzic, po polskiej stronie granicy - czytamy na stronie Muzeum Miejskiego w Żorach.

Odsłonięcia tablicy, dzisiaj (30 września 2021, o godz. 12.00) dokonał prezydent Żor, Waldemar Socha w asyście, przewodniczącego Rady Miasta, Piotra Kosztyły i zastępcy prezydenta, Daniela Wawrzyczka. Uroczystość odbyła się z udziałem pocztów sztandarowych Miasta Żory i Komendy Hufca ZHP w Żorach, radnych miejskich i pracowników Urzędu Miasta. Szczególnie uroczystego charakteru nadała uroczystości asysta żorskich harcerzy. Uroczystość poprowadził Tomasz Górecki z Muzeum Miejskiego w Żorach. jc