Przypominamy że, ustanowiona w 2006 roku Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku przyznawana jest za osiągnięcia w zakresie działalności muzealnej w roku poprzedzającym nagrodę dla podkreślenia wagi ochrony i upowszechniania dziedzictwa kulturowego i naturalnego.

Nagrody przyznawane mogą być w następujących kategoriach:

- wystawy,

- publikacje książkowe,

- dokonania z zakresu inicjatyw edukacyjnych oraz popularyzacji dziedzictwa kulturowego

( w tym wydawnictwa multimedialne),

- dokonania z zakresu konserwacji.

„Lekcje regionalizmu na żywo” docenione.

Kilka słów o projekcie edukacyjnym:

Projekt realizowany był od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 w dwóch budynkach Muzeum Miejskiego w Żorach. W budynku MOK w Osinach, gdzie znajduje się Centrum Edukacji Regionalnej realizowane były Lekcje regionalizmu na żywo – Śląski Rok Obrzędowy, a w siedzibie Muzeum Miejskiego - konkursy, warsztaty, konferencje i czwartkowe spotkania z nauką.

Osobą odpowiedzialną za projekt była Jadwiga Tabor, kierownik Działu Edukacji.

Realizacja zadań projektu odbywała się w zaaranżowanych pomieszczeniach, gdzie cyklicznie w zależności od tematu zmieniały się wystawy czasowe, tworząc „Żywe Muzeum Regionalizmu”.

Zainteresowanie lekcjami  było  bardzo duże, zarówno w naszym mieście, jak i w  całym województwie śląskim.  Ich charakter był niepowtarzalny i innowacyjny.

Projekt miał charakter interdyscyplinarny, wykorzystując wiedzę różnych dziedzin (historia, folklor, obrzędy, tradycje, muzyka, plastyka, taniec, język, itp.) w celu pełniejszego i wnikliwszego zaprezentowania tematu. Był wieloetapowy i zamknięty w okresie dwunastu miesięcy, co pozwalało na szeroki kontakt z problematyką projektu. Kładł nacisk na pracę edukacyjną, dzięki której wiedza dotycząca tematu została pogłębiana i promowana. Projekt realizowany był na tle scenografii, wprowadzającej w świat prezentowanego tematu,  tworząc dodatkowe bodźce ułatwiające odbiór i jego zrozumienie.  Przekazywane treści podawane były w ciekawy sposób, a odbiorca zachęcony do aktywności.

Działania podejmowane na lekcjach regionalizmu na żywo dają początek zainteresowaniom regionem, jego historią, kulturą, tradycją i obrzędowością. Uczestnicy zajęć otrzymywali czasopismo Bajtel, które zawiera najważniejsze informacje, będące tematem danej lekcji, co powoduje, że  zdobyta wiedza na długo zostaje w pamięci i zawsze można do niej wrócić, przeglądając czasopismo.

Głównym celem zajęć było nie tylko pokazanie obrzędów i zwyczajów, ale aktywny udział dzieci w rozwiązywaniu zadań, zabawach, tańcach i zajęciach plastycznych.

Dzieci, w zależności od tematu, zdobywały konkretną wiedze dotyczącą np.: sposobu kiszenia kapusty, skubania pierza, powitania wiosny itp.

Zdobyte wiadomości wyposażyły uczniów w wiedzę o regionie, którą wykorzystują w konkursach, prezentując wysoki poziom, tym samym zajmując wysokie lokaty. Niektóre konkursy wiedzowe i plastyczne skierowane były do rodzin, gdyż zależało nam na integracji pokoleń.

Elementy projektu edukacyjnego dla dzieci i młodzieży pt.: Śląski rok obrzędowy skarbnicą wiedzy o regionie i rodzinie, realizowany w Centrum Edukacji Regionalnej.

Lekcje regionalizmu na żywo – rok obrzędowy

1.      Styczeń - Temat „W karnawale czas na bale – mięsopust”

2.      Luty - Temat „Szkubaczki”

3.      Marzec „Żegnaj Marzanno zimowa panno”

4.      Kwiecień „Zwyczaje świat wielkanocnych”

5.      Maj  - „W gospodarstwie domowym”

6.      Czerwiec – „Magia Nocy Świętojańskiej”

7.      Lipiec – „Klipa i Zuzka, zabawy naszych dziadków”

8.      Sierpień –„Śląskie strachy i straszydła”

9.      Wrzesień – „Od ziarenka do bochenka”

10.  Październik – „Kiszona kapusta w spiżarni babci”

11.  Listopad – „Od paprotki do węgielka – praca w kopalni”

12.  Grudzień – „Zwyczaje świat Bożego Narodzenia”

W siedzibie Muzeum realizowana była druga cześć projektu:

Warsztaty okolicznościowe dla dzieci i młodzieży

1.      Marzec „Ozdoby i dekoracje wielkanocne”

2.      Grudzień „Magia i czar Świąt Bożego Narodzenia”           

Konkursy regionalne i wojewódzkie

1.      Konkurs pt. Śląskie Godki

2.      Konkurs pt. Festiwal pieśni i przyśpiewek śląskich

3.      Konkurs na ozdoby i dekoracje Świąt Wielkanocnych

4.      Konkurs na ozdoby bożonarodzeniowe

5.      Konkurs na lalki szmacianki (Bebok, Meluzyna, Szczyga, Utopek)

Wystawy czasowe – sztuka dziecięca i nie tylko

1.      Kwiecień - Temat: Ozdoby i dekoracje Świąt Wielkanocnych

2.      Maj - Temat: Lalki szmacianki (bohaterowie legend i podań śląskich np.:  Bebok, Meluzyna, Szczyga, Skarbnik, Podciep, Utopek)

3.      Grudzień - Temat: Ozdoby Bożonarodzeniowe

Śląska Konferencja Naukowa

1.      Śląska Konferencja pt.: W jaki sposób śląskie tradycje przekazywać młodemu pokoleniu? 

Warsztaty dla chętnych mieszkańców Żor i okolic

1.      Luty – Temat: Bransoletki z koralików – tkactwo koralikowe

2.      Marzec - Temat: Kartki wielkanocne

3.      Kwiecień - Koronkowe powitanie wiosny – szydełkowanie

4.      Listopad - Temat: pt.: Jak zrobić piękne ubranko dla lalki

5.      Grudzień –Temat: Klockowe szydełkowanie

Wydawnictwa

·        Czasopismo dla dzieci „Bajtel” – 11 sztuk oraz karty pracy (26 tysięcy egzemplarzy)

·        Materiały pokonferencyjne „Śląsk moje miejsce – historia, kultura, teraźniejszość i przyszłość”

W sumie w  projekcie pt.: Śląski rok obrzędowy skarbnicą wiedzy o regionie i rodzinie

udział wzięło 20 841 osób.

Dziękuję wszystkim koleżankom: Joannie Kipka, Urszuli Niechoj, Urszuli Wróbel, Leokadii Buchman, Marioli Zygmunt-Spendel, Barbarze Karwot, Eryce Krawczyk, Danucie Kolarskiej, Justynie Kloczkowskiej, Darii Leśniak, Annie Fladze oraz panom Ludwikowi Wróblowi i Tomaszowi Góreckiemu za wspólną realizację projektu,  pod tytułem Śląski rok obrzędowy skarbnicą wiedzy o regionie i rodzinie, który został bardzo wysoko oceniony w konkursie na najlepsze Muzealne Wydarzenie Roku 2015.

Dziękuję również Karolinie Ługowy i Agnieszce Sokół-Piszczek, które dbały na bieżąco o przekaz informacji w mediach, na portalach społecznościowych i stronach internetowych Muzeum Miejskiego w  Żorach.

Cieszymy się, że Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego za wydarzenie muzealne 2015 roku, w kategorii dokonania z zakresu inicjatyw edukacyjnych oraz popularyzacji dziedzictwa kulturowego trafiła do Żor. Mamy nadzieję, że działania prowadzone w Centrum Regionalnym w Osinach i Muzeum Miejskim przynoszą efekty, czego wyrazem jest liczny udział w zajęciach dzieci ze szkół i przedszkoli żorskich oraz całego województwa śląskiego.

Jadwiga Tabor

Wyróżnienie dla wydawnictwa "Polskie poznawanie świata".

Album stanowi rozbudowany komentarz, zarówno słowny, jak i obrazowy, do wystawy stałej, ale jest jednocześnie przemyślanym elementem projektu badawczego o tym samym tytule. W zamyśle autorów, wydawnictwo, z jednej strony, składa się z precyzyjnego opisu problematyki badawczej, z drugiej zaś, za pomocą eksponatu odwołuje się do procesu poznawczego, jaki zachodzi w muzeum.

Redaktorzy podejmując prace nad układem wydawnictwa, postawili sobie pytania: kto będzie jego odbiorcą i jakie treści w związku z tym powinno przekazywać. Jednym z założeń redakcyjnych było nadanie mu charakteru popularnonaukowego, który uzasadnia potraktowanie aparatu naukowego pierwszej części w sposób wybiórczy, a jednocześnie pozwala na dość swobodne snucie opowieści o kolekcji muzealnej w części drugiej.

Pierwsza część wydawnictwa składa się z ośmiu artykułów, których kolejność pozwala na zrozumienie, czym jest „Polskie poznawanie świata” w kontekście globalnego potraktowania problematyki, jej konkretyzacji geograficznej, wreszcie specyficznych „historii” wynikających z niego. Szerokie spektrum nadane treścią pozwoliło zaś na nakreślenie ram, które w kolejnych tomach serii wydawniczej będą wypełniane różnymi „opowieściami” tłumaczącymi temat badawczy.

Podpowiedzią, jak powinien wyglądać układ części katalogowej, był roboczy tytuł wydawnictwa – „Jak poznawaliśmy świat”. Właśnie w ten sposób potraktowano temat –  praktycznie i nowatorsko jednocześnie. Zadając sobie pytanie, w jaki sposób kolekcja Muzeum Miejskiego opisuje świat nie poprzestano jedynie na krótkich i niewiele mówiących notach katalogowych. W tym przypadku, zastosowano rozbudowany komentarz, który pokazuje zaplecze pracy muzeologa, jego warsztat naukowy, sposób myślenia o kolekcji i możliwościach jej rozbudowy. Wszystkie te aspekty zostały uwzględnione w komentarzu do eksponatów. Jednocześnie taka narracja została wzbogacona o szybką identyfikację miejsca i problemu. Stąd w wydawnictwie pojawiło się sporo map, a jego układ poligraficzny został wzbogacony o system zakładek z komentarzami.

Poznawanie świata, to nie tylko poznawanie białych plam na mapie, to również nieustający proces uczenia się jego bogactwa i różnorodności, odkrywania innych kultur, zrozumienia i wzajemnego szacunku. I takim celom, w zamyśle autorów mają służyć wydawnictwa serii „Polskie poznawanie świata”.

Katalog można nabyć w Punkcie Informacji Miejskiej znajdującym się w Muzeum Miejskim w Żorach.

info. MM